O czym każdy Rodzic
wiedzieć powinien.
Komputer,
Internet to nauka, rozrywka, zabawa. Daje wiele możliwości rozwijając, ucząc i
bawiąc. Racjonalne korzystanie z dobrodziejstw technologicznych wpływa na
każdego młodego człowieka. Co zatem, jeśli wykorzystamy je w niewłaściwy
sposób?
Zagrożenia płynące
z Internetu:
ü
kontakt z niebezpiecznymi
treściami,
ü
kontakty z niebezpiecznymi osobami,
ü
uzależnienie od Internetu,
ü
przemoc rówieśnicza (cyberprzemoc).
Niebezpieczne
treści
Dzieci
korzystające z Internetu narażone są na kontakt z materiałami, które mogą mieć
szkodliwy wpływ na ich psychikę. Do niebezpiecznych treści zalicza się filmy,
zdjęcia lub teksty o charakterze pornograficznym, prezentujące przemoc,
promujące niezdrowe postawy i zachowania, tj. używki, anoreksja, rasizm,
uczestnictwo w sektach itp.
Niebezpieczne
kontakty
Zdecydowana
większość młodych internautów korzysta z komunikatorów, czatów i portali
społecznościowych. Dzieci zawierają w ten sposób nowe znajomości, co naraża je
na możliwość kontaktów z niebezpiecznymi osobami. Przez swoją niewiedzę i
łatwowierność młodzi internauci niejednokrotnie stają się ofiarami przestępstw
z użyciem sieci: oszustw, wyłudzeń, włamań komputerowych i innych. Dzieci
często podają obcym w sieci prywatne informacje oraz umawiają się z osobami
poznanymi w Internecie na spotkania w rzeczywistym świecie.
O
internetowych znajomościach dzieci często nie informują nikogo, udając się na
nie w pojedynkę lub z inną osobą nieletnią. Jest to szczególnie niebezpieczne w
związku z coraz częstszym uwodzeniem dzieci w sieci.
Uzależnienie od
Internetu i telefonu komórkowego
Zjawisko uzależnienia
od sieci wydaje się być związane przede wszystkim z grami sieciowymi, które w
ostatnim czasie cieszą się wśród dzieci i młodzieży olbrzymią popularnością. W
Polsce z Internetu korzysta większość dzieci. Dzieci te spędzają w sieci coraz
więcej czasu. Osoby uzależnione od Sieci prawie cały czas spędzają przed
komputerem, co powoduje, że po prostu zaczyna go brakować na inne sprawy –
naukę, obowiązki, odpoczynek, życie rodzinne czy kontakty towarzyskie. Pojawia
się tu również obsesyjne myślenie, a nawet sny o tym, co może zdarzyć się w
Internecie, a także napady niekontrolowanej złości i agresji lub depresja przy
próbach ograniczania korzystania z Internetu lub telefonu komórkowego.
Cyberprzemoc
Cyberprzemoc
to przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Technologie
te to głównie Internet oraz telefony komórkowe. Specyfika Internetu i telefonów
komórkowych powoduje, że nawet pozornie błahe akty cyberprzemocy stanowią dla
ich ofiar poważny problem, z którym często nie potrafią sobie poradzić. Problem
cyberprzemocy w oczywisty sposób dotyczy szkół. W klasie, szatni, czy na boisku
szkolnym dochodzi do aktów przemocy z użyciem telefonów komórkowych lub
Internetu. Coraz częściej też „tradycyjne” konflikty rówieśnicze ze szkoły
przenoszą się do sieci.
Bardzo ważną
rolę w przeciwdziałaniu cyberprzemocy pełni najbliższe otoczenie dziecka. Każde
dziecko, które doświadczało cyberprzemocy – ofiara, sprawca i świadek
potrzebują reakcji ze strony dorosłych. Muszą usłyszeć, że cyberprzemoc jest
krzywdzeniem kogoś. Nie jest żartem działanie, które powoduje czyjeś
cierpienie. Dorośli powinni także informować o konsekwencjach, które grożą
sprawcom przemocy, oraz sugerować reakcje ze strony dzieci – świadków sytuacji.
W przypadku
cyberprzemocy dostępne są dwie drogi ochrony prawnej: karna i cywilna. Jest to
istotne rozróżnienie ze względu na fakt, iż mnogość możliwości działań
przemocowych przy użyciu nowych technologii powoduje, że przestępstwa zawarte w
Kodeksie karnym nie obejmują ich swoim zakresem. W związku z tym, w niektórych
przypadkach, niemożliwe jest skierowanie sprawy do postępowania karnego
(zgłoszenia, jako przestępstwa). W takich sytuacjach konieczne jest posłużenie
się drogą cywilną, czyli drogą roszczeń odszkodowawczych.
Formy cyberprzemocy
- wykorzystanie czyjegoś wizerunku
umieszczenie
w Internecie bez czyjejś wiedzy lub wbrew woli zdjęcia lub filmu
przedstawiającego kogoś; rozesłanie zdjęcia przedstawiającego kogoś lub filmiku
z czyimś udziałem mailem, telefonem komórkowym
- zniesławienie, znieważenie
wszelkie
zachowania uwłaczające czyjejś godności, stanowiące przejaw lekceważenia oraz
pogardy; pomówienie (oszczerstwo) o takie postępowanie lub właściwości, które
mogą daną osobę poniżyć w opinii publicznej; wypowiadanie pod czyimś adresem
znieważających wulgaryzmów lub epitetów
włamania na
konto mailowe, profil w serwisie społecznościowym i każde miejsce strzeżone
hasłem lub innym zabezpieczeniem w celu uzyskania jakichś informacji; włamanie
oraz wprowadzanie zmian typu: zmiana hasła, zmiany w treści czy w wyglądzie
strony/profilu, dodanie lub usunięcie zdjęć, niszczenie, uszkadzanie, podszywanie
się pod kogoś
grożenie
komuś popełnieniem przestępstwa (np. pozbawieniem życia, pobiciem) przez
Internet lub telefon komórkowy; kierowanie do dziecka, za pomocą narzędzi
dostępnych w Internecie, gróźb w celu zmuszenia go do określonego działania w
taki sposób, że groźba ta wzbudza obawę, że zostanie popełniona
używanie w
Internecie w miejscach dostępnych powszechnie wulgarnych zwrotów; umieszczenie
w Internecie nieprzyzwoitego zdjęcia, rysunku, obrazu
złośliwe niepokojenie
jakiejś osoby poprzez wykorzystanie Internetu; wielokrotne powtarzanie jakiegoś
działania w Internecie skierowanego na jakąś osobę wbrew jej woli
Co możesz zrobić?
Cyberprzemoc
może przytrafić się KAŻDEMU, również Twojemu dziecku. Cyberprzemoc nie musi mieć
logicznej przyczyny. Pomóż dziecku zrozumieć, że to nie ono jest odpowiedzialne
za tę sytuację. Odpowiada za nią sprawca.
Dziecko,
które staje się ofiarą cyberprzemocy, często czuje się osamotnione i bezradne
wobec działań swoich rówieśników. Często boi się i wstydzi tego, co mu się
przytrafiło. Nie potrafi sobie poradzić z nową, trudną sytuacją i silnymi
emocjami, które temu towarzyszą. Porozmawiaj z dzieckiem i dowiedz się, co się
dzieje. Postaraj się zdobyć jak najwięcej informacji na temat jego problemu.
Postaraj się dowiedzieć, kim jest sprawca – Twoje dziecko może tego nie
wiedzieć. Wspólnie zastanówcie się, co można zrobić w tej sytuacji. Poszukaj
psychologicznej pomocy dla dziecka. Skontaktuj się z profesjonalistami – pomocy
możesz szukać u konsultantów Helpline.org.pl (tel. 0 800 100 100). Zabezpiecz
dowody cyberprzemocy. Zachowaj wszystkie wiadomości, filmy, zdjęcia i
informacje dotyczące sprawy. Skontaktuj się ze szkołą. Wspólnie z pedagogiem,
dyrektorem szkoły spróbujcie ustalić możliwości działania.
Rozmawiaj z
dzieckiem na temat cyberprzemocy. Poinformuj je o tym, jak unikać takich
sytuacji oraz jak ewentualnie na nie reagować. Przekaż dziecku, by nigdy nie
krzywdziło swoich rówieśników w sieci oraz żeby nie pozostawało obojętne wobec
krzywdy innych i zawsze zgłaszało dorosłym zaobserwowane przypadki
cyberprzemocy.
10 Porad dla rodziców
dotyczących bezpiecznego korzystania z Internetu przez dzieci
- Odkrywaj Internet razem z dzieckiem.
Bądź osobą,
która zapozna dziecko z Internetem. Spróbujcie znaleźć strony, które mogą
zainteresować Wasze pociechy.
- Naucz dziecko zasad bezpieczeństwa w
Internecie.
Uczul dziecko na niebezpieczeństwa związane z nawiązywaniem nowych
znajomości w Internecie. Podkreśl, że nie można ufać osobom poznanym w sieci,
ani też wierzyć we wszystko, co o sobie mówią. Ostrzeż dziecko przed ludźmi,
którzy mogą chcieć zrobić im krzywdę. Rozmawiaj z dzieckiem o zagrożeniach
czyhających w Internecie i sposobach ich unikania.
- Rozmawiaj z dziećmi o ryzyku umawiania
się na spotkania z osobami poznanymi w Sieci.
Dorośli powinni zrozumieć, że dzięki Internetowi dzieci mogą nawiązywać
przyjaźnie. Jednakże spotykanie się z nieznajomymi poznanymi w Sieci może
okazać się bardzo niebezpieczne. Dzieci muszą mieć świadomość, że mogą spotykać
się z nieznajomymi wyłącznie po uzyskanej zgodzie rodziców i zawsze w
towarzystwie dorosłych.
- Naucz swoje dziecko ostrożności przy
podawaniu swoich prywatnych danych.
Dostęp do wielu stron internetowych przeznaczonych dla najmłodszych wymaga
podania prywatnych danych. Ważne jest, aby dziecko wiedziało, że podając takie
informacje, zawsze musi zapytać o zgodę swoich rodziców. Dziecko powinno zdawać
sobie sprawę z niebezpieczeństw, jakie może przynieść podanie swoich danych
osobowych. Ustal z nim, żeby nigdy nie podawało przypadkowym osobom swojego
imienia, nazwiska, adresu i numeru telefonu.
- Naucz dziecko krytycznego podejścia do
informacji przeczytanych w Sieci.
Wiele dzieci używa Internetu w celu rozwinięcia swoich zainteresowań i
rozszerzenia wiedzy potrzebnej w szkole. Młodzi internauci powinni być
świadomi, że nie wszystkie znalezione w Sieci informacje są wiarygodne. Naucz
dziecko, że trzeba weryfikować znalezione w Internecie treści, korzystając z
innych dostępnych źródeł (książki, słowniki).
- Bądź wyrozumiały dla swojego dziecka.
Często zdarza się, że dzieci przypadkowo znajdują się na stronach
adresowanych do dorosłych. Bywa, że w obawie przed karą boją się do tego
przyznać. Ważne, żeby dziecko Ci ufało i mówiło o tego typu sytuacjach; by
wiedziało, że zawsze, kiedy poczuje się niezręcznie, coś je zawstydzi lub
przestraszy, może się do Ciebie zwrócić.
- Zgłaszaj nielegalne i szkodliwe
treści.
Wszyscy musimy wziąć odpowiedzialność za niewłaściwe czy nielegalne treści
w Internecie. Nasze działania w tym względzie pomogą likwidować demoralizujące
treści. Nielegalne treści można zgłaszać na policję lub do współpracującego z
nią punktu kontaktowego (www.dyzurnet.pl)
- Zapoznaj dziecko z kodeksem dobrego
zachowania w Internecie.
Przypomnij dzieciom o zasadach dobrego wychowania w każdej dziedzinie.
Uświadom, że Internet nie służy do krzywdzenia innych, i że często coś, co dla
jednych jest głupim żartem, dla kogoś innego może być dramatycznym przeżyciem.
- Poznaj sposoby korzystania z Internetu
przez Twoje dziecko.
Przyjrzyj się jak Twoje dziecko korzysta z Internetu, jakie strony
przegląda, jak zachowuje się w Sieci i ile spędza czasu w Internecie. Staraj
się poznać znajomych, z którymi dziecko koresponduje za pośrednictwem
Internetu. Ustalcie zasady korzystania z Sieci oraz sposoby postępowania w nietypowych
sytuacjach.
- Pamiętaj, że pozytywne strony
Internetu przeważają nad jego negatywnymi stronami.
Internet jest źródłem wiedzy i rozrywki. Pozwól swojemu dziecku w świadomy
i bezpieczny sposób w pełni korzystać z oferowanego przez Sieć bogactwa.